Eitt sinn fannst
kona út á skógi er ekki var mennsk, heldur álfakyns og talaði
ekki orð við neinn mann. Hún var á einum bæ á Suðurlandi um
veturinn og var ófáanleg til að fara nokkurn tíma til kirkju.
Eina jólanótt fór allt til kirkju nema
hún, en smalanum varð illt á leiðinni svo hann sneri aftur, en
þegar huldukonan var húin að gjöra allt sem hún þurfti bjó hún
sig og gekk á stað og smalinn á eftir, en sem hún kom að
jarðfalli einu lagði hún þar dúk er hún sté á og smalinn einnig.
Gengu þau svo þar til þau komu í
undirgang einn og gengu eftir honum þangað til þau komu að
húsaþorpi, þar var margt fólk að ríða til kirkju, og linntu þau
ei fyrr en þau komu að kirkjudyrunum. Kom þá maður og börn og
margar konur og var ein meðal þeirra með barn er huldukonan tók
við og fór með inn í kirkjuna, en um messuna fór barn hennar að
hljóða og varð rétt óhuggandi þar til konan tók hringinn af
hendi sinni og léði því. En þegar það var búið að leika sér
stundarkorn missti það hringinn á kirkjugólfið, en smalinn sem
var í hulinshjálmi tók hringinn.
Og síðan var messunni lokið og fólkið
kvaddi hana með mestu virktum og þó skjótlega, en hún fór á stað
og smalinn fylgdist með henni svo hún vissi ekki af, og las hún
sig áfram á dúknum. Og er þau voru rétt nýkomin heim kom fólkið
frá kirkjunni, en þegar allir voru heim komnir segir húsbóndinn
því hún vilji ei til kirkju fara. Álfkonan svarar engu heldur en
fyrri því hún mátti eigi mæla.
Þá segir smalinn hún hafi heyrt eins
góða messu eins og það í nótt. Þá segir álfkonan hvert hann geti
sannað það. Sýnir hann þá hringinn til sannindamerkis, en hún
gleðst mjög og segir að það sé kona í híbýlum hennar sem hafi
lagt á sig að hún skyldi fara til mennskra manna og ekkert orð
geta talað fyrr en það kæmist upp hvernig á henni stæði, en
leyft hefði sér verið að koma til álfa þrjár jólanætur. En ef
það kæmist ekki upp þá þriðju skyldi hún aldrei geta burt komist
né við menn mælt.
Síðan kvaddi huldukonan allt fólkið og
sagði smalanum að hann skyldi koma að jarðfallinu næsta morgun
og þar yrðu tveir sekkir, annar fullur með gull, hinn með
silfur. Og þetta reyndist svo sem hún sagt hafði, og lýkur þar
sögunni.